Die lindeboompjes waren zeker van een eerbiedwaardige leeftijd. Op een oude tekening van begin 17e eeuw zien we ze al staan. Afgaande op die tekening, waar het huizenblok met de Zwaan nog niet opstaat, moeten ze eerder zijn geplant dan dat huizenblok gebouwd is. In het midden van de kring van bomen staat een boom die een heel eind boven de rest uitsteekt. Ook in de Franse tijd (1794 –1813) stak die middelste boom zijn kroon hoog boven de anderen uit. Zou dat misschien de lindeboom zijn waarvan volgens de archieven in januari 1743 besloten werd om in het openbaar aan te besteden om hem te ondersteunen met palen en platen, zoals hij tot nu toe ondersteund is geweest tot conservatie van die linde.
En in mei 1768 staat er een besluit opgetekend om de palen, banken enz. onder de ronde linde op de markt staande, geheel te vernieuwen en hetzelve publiek en voor alleman aan te besteden. Afgaande op het woord ronde ga ik er vanuit dat hiermee ook de ‘lindjes’ bedoeld zijn. Er stonden toen dus palen en ook al banken onder.

Wanneer die grote boom in het midden omgewaaid of gekapt is, is niet bekend. In 1847 stond hij er in ieder geval nog, getuige de volgende notitie in de archieven van gilde Sebastiaan: ‘Voor rekening van gilde Sebastiaan en met toestemming van het gemeentebestuur is aanbesteed aan Jac. Baayens en Hendrik Meyers om onder de ronde lindeboompjes op de markt te maken 8 nieuwe banken en een ronde leuningbank om de middelste boom volgens hier geannexeerde tekening voor de som van ƒ40 ,-.’
Rond 1893 schijnt de boom echter weg te zijn; vermoedelijk omgewaaid. Immers toen werd er enkele malen een verzoek gedaan bij de gemeente om een kiosk te mogen bouwen in het midden van de ronde linden.

Eind 1902 of begin 1903 stelde burgemeester Breton van Lith in een vergadering voor om de banken tussen de bomen van de ronde linden te doen herstellen voor het aanstaande feest van de harmonie, maar wethouder Van Heumen achtte dit onnodig. Beter vond hij het om het volgende jaar nieuwe te plaatsen. Het voorstel werd verworpen, waarop de burgemeester verklaarde dat hij de banken toch zou laten herstellen “en”, voegde hij er aan toe,.” dat het niet aangaat op zulke wijze te worden tegengewerkt en dat is het doel van de heer Van Heumen”. Waarop Van Heumen: “Integendeel burgemeester. Ik heb u steeds de hand boven het hoofd gehouden, maar ik word immer door u tegengewerkt”. Van Heumen ging zo nog een tijdje door, dat hij zich niet zou laten gebruiken als een wassen pop, dat de burgemeester eerst maar eens die puntdraad om de kiosk weg moest doen, (waarmee misschien wel ‘pikkerdraad’ bedoeld werd) enz. enz.
Het was mei 1903 toen de voorzitter van de harmonie, Beliën, in een vergadering van de harmonie voorstelde bij de gemeenteraad een verzoek in te dienen om een kiosk te mogen oprichten onder de ronde lindjes. Dit ter gelegenheid van hun 60-jarig bestaan. Diezelfde maand al kwam het verzoek in de gemeenteraadsvergadering aan de orde. Toen de burgemeester vroeg of iemand hierover het woord verlangde brak de discussie los tussen voor- en tegenstanders en de felste tegenstander was Van Heumen. Dat hij geen fan was van de harmonie en bovendien hij en de burgemeester geen (politieke) vrienden waren, blijkt overduidelijk. Het ging er heftig aan toe. En de secretaris zat er bij, hij luisterde en noteerde ijverig de hele discussie. Toch blijkt dat op het eind van het debat het voorstel werd aangenomen. Alleen Van Heumen verklaarde tegen te stemmen. Bedenk daarbij wel dat de kiosk zo ongeveer recht voor zijn deur kwam te staan. Misschien is hij bang geweest voor alle drukte en herrie. De goedkeuring ging wel vergezeld van enkele voorwaarden:

1. De kiosk wordt geplaatst door de harmonie, volgens een door B en W goed te keuren bestek en ze zorgt ook voor het onderhoud. Bij niet behoorlijk onderhoud is de gemeente onvoorwaardelijk bevoegd te besluiten dat het gebouw zal worden geamoveerd.
2. De kiosk wordt eigendom van de gemeente.
3. Ze is uitsluitend voor gebruik door de harmonie.

Dezelfde maand nog kwam de vergunning voor de bouw van de kiosk binnen bij de harmonie. J. Priem werd gevraagd voor een plan en een begroting. Het blijkt dat de gemeente bijna niets aan de bouw heeft hoeven te betalen, want verschillende leden boden aan om voor de nodige materialen te zorgen, zoals enkele leden die voor de palen zorgden, iemand voor de eikenhouten trap, anderen gaven zich op om gratis materiaal te vervoeren. Weer anderen schreven in voor de verf, het ijzerwerk of het hout. Enkele leden stelden zich beschikbaar om een dag te komen werken, waarop een ander lid prompt een rondje aanbood voor die werkers. Sommige hulp werd aangeboden in de vorm van een geldelijke bijdrage enz. enz. Alleen voor de leien op het dak had men geen geldschieter, maar dat materiaal wist directeur Somers los te krijgen van een vertegenwoordiger van een leienfabriek die regelmatig bij hem logeerde. De bekende dorpsomroeper Jantje van Esch legde er de leien gratis op. En toen de harmonie haar 60-jarig bestaansfeest vierde was de kiosk gebruiksklaar. Het was 24 augustus 1903. Waarschijnlijk zijn bij de bouw van de kiosk wel de bankjes verdwenen.

Vijftig jaar later, zo rond 1953 gonsde het in Oirschot van de geruchten dat de markt gerenoveerd zou worden en dat daarbij de ronde lindjes omgekapt zouden worden en de kiosk afgebroken. In Streekbelangen van 8 augustus nam iemand al in dichtvorm een voorschot op de mogelijke plannen.

Ik hörde dè de ronde lindjes
Zoude worre umgedôn.
Weette zij nie, die dè willen
Wètter löllik is of skôn.

Rond den torre liggen keikes.
Na zen we van dieje stobber af.
‘kgleuf dè w’op de mèrt na kloar zen
ès na die andere pomp nog gaf.

Dit versje is niet ondertekend, maar ik heb zo’n donkerbruin vermoeden dat - aan de stijl te zien - Driekske van ’t Legènd de schrijver is.
Helaas bleek dat het niet alleen geruchten waren, maar echte plannen. Van verschillende zijden kwamen er protesten uit de bevolking, want tegelijk met de ronde lindjes en de kiosk zouden ook kastanjebomen voor de bijl gaan en zou de markt verhard worden. Maar helaas!

Op 12 mei 1957 heeft de harmonie haar laatste concert op de kiosk gegeven. En in februari 1958 gingen de lindjes en een stel kastanjebomen letterlijk voor de bijl en daarna kwam de kiosk aan de beurt en werd de markt op de schop genomen. Een gemeenteraadslid heeft, halverwege het kapproces, nog geprobeerd de nog niet gerooide kastanjebomen te behoeden, maar het mocht niet baten. Volgens geraadpleegde deskundigen waren vele bomen rot en het plan was eenmaal goedgekeurd. Alleen aan de buitenrand van de markt zijn bomen blijven staan en aan de binnenrand werden nieuwe lindebomen geplant. Wat de kiosk betreft zijn er nog even wensen kenbaar gemaakt om weer een vaste kiosk te plaatsen, maar de reactie daarop is bekend. En in augustus 1958 stond er een verplaatsbare kiosk op de markt, waar de harmonie met haar 115-jarig bestaan op speelde. Wat gebleven is? : de herinnering, de gekleurde stenen in het plaveisel en … gelukkig hebben we ook de foto’s nog.

Bronnen:
Resolutieboeken Oirschot
Notulen gemeenteraadsvergaderingen
Oog op Oirschot
Archief Gilde Sebastiaan